“Tại sao Kitô giáo thời sơ khai lại chọn lý tưởng sống khiết tịnh, trong khi một người La Mã thông minh – hoặc chỉ cần chút nghi ngờ – cũng có thể thấy rằng điều này sẽ làm lung lay nền tảng của xã hội cổ đại?” Đó là nhận định của nhà sử học Kate Cooper, và câu hỏi này mở ra nhiều điều đáng để suy ngẫm.

Liệu đời sống độc thân – đặc biệt là độc thân vì Nước Trời – có phá vỡ cấu trúc tự nhiên của xã hội không? Liệu việc sống độc thân có mang tính phản hôn nhân? Có phải nó chống lại quy luật tự nhiên, nơi mà con người được mời gọi “sinh sôi nảy nở và làm đầy mặt đất”?

Câu hỏi đầu tiên có thể dễ trả lời hơn. Dân số nhân loại ngày nay đã vượt quá 8 tỷ người, nên chúng ta không còn nỗi lo tuyệt chủng sinh học. Thời xưa – đặc biệt trong thời Kinh Thánh – việc kết hôn và sinh con được xem như mệnh lệnh thiêng liêng.
Người không kết hôn bị coi là bất thường, là không chu toàn bổn phận với xã hội và tạo hóa. “Người này không sinh con – chẳng phải họ đang chống lại luật tự nhiên sao?” Chính vì thế, quyết định sống độc thân của Đức Giêsu trở nên một điều rất khác thường trong bối cảnh Do Thái đương thời.

Tiếp đến, liệu đời sống độc thân có “nói ngược” với hôn nhân? Liệu nó có làm suy yếu nền tảng của xã hội? Chẳng phải Thiên Chúa đã phán trong Sách Sáng Thế: “Con người ở một mình thì không tốt” sao?

Điều này hoàn toàn đúng – Thiên Chúa không muốn con người sống cô lập. Con người được tạo dựng để sống trong gia đình, trong cộng đoàn, chứ không sống đơn độc. Do đó, đời sống độc thân tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Tu sĩ Thomas Merton từng được hỏi cảm giác sống độc thân như thế nào. Ông trả lời: “Là địa ngục. Bạn sống trong một nỗi cô đơn mà chính Thiên Chúa đã lên án.” Nhưng rồi ông thêm ngay: “Đó là một nỗi cô đơn có thể sinh hoa kết quả.”

Vẫn còn đó câu hỏi: Vậy độc thân có mang tính phản hôn nhân không? Có thể – nếu nó được chọn sai cách. Một người chọn sống độc thân vì sợ hôn nhân, vì sợ bị ràng buộc, hay vì ích kỷ, thì điều đó thật sự là một dấu chứng phản hôn nhân. Khi đó, độc thân trở thành một kiểu khước từ tình yêu, xem hôn nhân như nhà tù của tự do.

Nhưng khi độc thân và hôn nhân được sống lành mạnh, chúng lại nâng đỡ và soi sáng cho nhau. Có một nguyên tắc rất đẹp: “Nếu bạn sống trung tín, bạn mang lại sự lành mạnh và nâng đỡ cho chúng tôi. Nhưng nếu bạn sống bất trung, bạn gieo vào chúng tôi sự bất an và hỗn loạn.”

Cả hôn nhân lẫn đời sống độc thân đều là một hành trình dài của trung hỗn. Cả hai ơn gọi đều là một cuộc chạy marathon – với muôn vàn cám dỗ và thử thách.

Để trung tín với giao ước hôn nhân hay lời khấn độc thân, đôi khi phải đổ mồ hôi máu. Nó đòi hỏi sức mạnh nội tâm, nhưng không ai có thể sống một mình trong hai ơn gọi này. Không ai được gọi để làm “anh hùng cô độc”. Cả người có gia đình lẫn người độc thân đều cần được nâng đỡ bởi gương trung tín của người khác.

Vì vậy, khi một người sống độc thân vì Nước Trời nhìn thấy một đôi vợ chồng sống chung thủy và yêu thương nhau, họ sẽ cảm thấy được củng cố trong ơn gọi của mình.
Ngược lại, nếu họ thấy sự bất trung trong hôn nhân, họ sẽ cảm thấy cô đơn hơn, mất đi một phần “ân sủng của chứng nhân” để tiếp tục trung thành.

Tương tự, người đã lập gia đình khi thấy một tu sĩ hoặc linh mục sống độc thân trung tín, vui tươi và hạnh phúc, họ cũng nhận được nguồn sức mạnh và ánh sáng mới để trung thành với giao ước hôn nhân của mình. Ngược lại, khi họ thấy người sống đời tu bất trung, họ sẽ mất đi ơn soi sáng đặc biệt giúp mình kiên vững trong thử thách.
Nghe có vẻ lạ, nhưng đó là sự thật: Hôn nhân và đời sống độc thân cần nhau.

Chúng ta cần chứng tá của nhau. Chúng ta cần thấy và được nuôi dưỡng bởi lòng trung tín của nhau. Và điều này không chỉ dừng ở việc “nhìn thấy” nhau. Nó còn sâu xa hơn – mang tính mầu nhiệm. Trong đức tin Kitô giáo, chúng ta tin rằng: Mọi người đều là chi thể trong cùng một thân thể là Đức Kitô. Sự hiệp nhất này không phải chỉ là “cùng đội”, mà là hiệp nhất hữu cơ: Tất cả liên kết trong một thân thể sống động duy nhất. Vì thế, một phần của thân thể nếu đau, yếu, hoặc nhiễm bệnh các phần khác đều bị ảnh hưởng. Nếu ta trung tín, ta là phần khỏe mạnh của hệ miễn dịch trong Thân Thể Đức Kitô. Nếu ta bất trung, dù trong hôn nhân hay độc thân, ta trở thành một tế bào ung thư, một virus gây hại cho toàn thân thể.

Không có “hành động đơn lẻ” nào trong đời sống Kitô hữu. Với người Kitô hữu, không có hành vi nào là “đơn lẻ”. Mỗi hành vi trung tín hoặc bất trung của ta đều ảnh hưởng đến cộng đoàn, đến Thân Thể Đức Kitô. Chúng ta là enzyme lành mạnh hay virus độc hại- tùy thuộc vào cách ta sống ơn gọi của mình trong sự trung tín.

Vì thế, chúng ta cần lòng trung tín của nhau – cả trong hôn nhân lẫn trong đời sống độc thân vì Nước Trời. Chỉ khi cả hai ơn gọi cùng trung thành với lời hứa của mình,
thì Thân Thể Đức Kitô – tức là Giáo Hội và thế giới – mới được chữa lành, lớn lên và tỏa sáng trong tình yêu.