John Muir từng đặt câu hỏi: “Tại sao các Kitô hữu lại ngần ngại không muốn cho các loài vật bước vào một thiên đàng keo kiệt của họ?”

Thật vậy, tại sao? Nhất là khi thánh Phaolô trong thư Rôma nói với chúng ta rằng toàn thể thụ tạo (khoáng vật, thực vật, động vật) đang rên siết mong được giải thoát khỏi cảnh hư nát để được bước vào sự sống đời đời với chúng ta. Bằng cách nào? Làm sao khoáng vật, cây cỏ và thú vật “vào” thiên đàng? Điều đó vượt ngoài trí tưởng tượng của chúng ta hôm nay, cũng như việc chúng ta không thể hình dung mình sẽ vào thiên đàng thế nào: “Mắt chưa hề thấy, tai chưa hề nghe, lòng người chưa hề nghĩ tới những điều Thiên Chúa chuẩn bị cho những ai yêu mến Người.” Sự sống đời đời vượt quá tầm hiểu của chúng ta.

Những gì John Muir về động vật có thể được hỏi theo nghĩa rộng hơn: liệu chúng ta có quá “keo kiệt” khi nghĩ về ai được vào thiên đàng?

Từ “keo kiệt” ở đây nói đến việc chúng ta thường quá ám ảnh với sự trong sạch, ranh giới, giáo lý và thực hành tôn giáo đến mức loại trừ biết bao người ra khỏi nhà thờ, khỏi các sinh hoạt mục vụ, khỏi các chương trình bí tích, khỏi bàn tiệc Thánh Thể, và thậm chí khỏi chính quan niệm của chúng ta về những ai có thể được cứu độ. Điều này xảy ra ở mọi hệ phái Kitô giáo. Tất cả chúng ta thường có khuynh hướng tạo ra một “thiên đàng keo kiệt”.

Tuy nhiên, tôi có thể hiểu được bản năng đằng sau điều này. Việc đi theo Chúa Giê-su phải có ý nghĩa cụ thể. Là môn đệ Chúa Giêsu, cần đặt ra những yêu cầu thực tế và các nhà thờ cần có những ranh giới thực tế về giáo điều, bí tích, thành viên và thực hành. Việc tạo ra một ranh giới phân chia giữa người được vào và người bị ra khỏi nhà là hợp lý. Bản năng đằng sau điều này là lành mạnh.

Nhưng khi đem thực hành, tinh thần ấy thường bị bóp méo. Chúng ta thường làm cho thiên đàng trở nên keo kiệt. Nói một cách ẩn dụ, chúng ta thường giống như nhóm người trong Phúc Âm, những người ngăn cản người bại liệt đến với Chúa Giê-su, để anh ta chỉ có thể đến với Ngài bằng cách đi qua một lỗ hổng trên mái nhà.

Bản năng của chúng ta có thể đúng, nhưng cách thực hành của chúng ta thường sai. Chúng ta, những người gắn bó sâu đậm với Giáo hội, cần đủ vững mạnh trong đức tin và trong đời sống thiêng liêng để trở thành điểm tựa cho một tinh thần rộng mở, biết đón nhận và ngồi ăn với những người chưa gắn bó. Làm sao? Xin mượn một hình ảnh.

Hãy tưởng tượng một gia đình có mười người con, nay đều là người lớn. Năm người trong số đó luôn gắn bó sâu sắc với gia đình: thường xuyên về thăm, dùng bữa mỗi cuối tuần, liên lạc đều đặn, duy trì những nghi thức, truyền thống để giữ tình thân, và chăm lo cho cha mẹ.Có thể gọi họ là những “thành viên thực hành”.

Bây giờ, hãy tưởng tượng năm đứa con còn lại đã rời xa gia đình. Chúng không còn duy trì bất kỳ mối liên hệ ý nghĩa thường xuyên nào với gia đình, tách biệt khỏi cuộc sống và chuẩn mực đạo đức hàng ngày của gia đình, không còn quan tâm nhiều đến cuộc sống của cha mẹ, nhưng vẫn muốn có sự kết nối với gia đình để thỉnh thoảng cùng nhau chia sẻ một dịp lễ, một buổi tiệc hoặc một bữa ăn. Có thể gọi chúng là những “thành viên không thực hành” trong gia đình.

Điều này đặt ra câu hỏi: Liệu những “thành viên thực hành” trong gia đình có từ chối cho họ tham gia các buổi tụ họp, vì tin rằng việc cho phép họ đến sẽ gây nguy hiểm cho niềm tin, giá trị và bản sắc của gia đình? Hay họ cho phép họ đến, nhưng chỉ với điều kiện trước tiên họ phải thực hiện một loạt các cam kết thiết thực để thường xuyên liên lạc với gia đình?

Tôi đoán rằng trong hầu hết các gia đình lành mạnh, những thành viên “thực hành” sẽ vui vẻ chào đón những thành viên “không thực hành” đến một sự kiện, buổi họp mặt hoặc bữa ăn gia đình, biết ơn vì họ có mặt ở đó, vui vẻ chấp nhận họ mà không yêu cầu bất kỳ lời hứa hay cam kết thực tế nào ngay từ đầu. Họ cũng sẽ không cảm thấy bị đe dọa khi họ tham gia lễ kỷ niệm và ngồi vào bàn, lo sợ rằng bản sắc của gia đình có thể bị ảnh hưởng.

Với tư cách là những “thành viên thực hành” của gia đình, họ có một sự tự tin vững vàng rằng chính cam kết của họ đủ để neo giữ tinh thần, các giá trị và những nghi thức của gia đình. Nhờ đó, sự hiện diện của những người ít gắn bó không gây đe dọa điều gì, trái lại còn làm cho buổi sum họp thêm phong phú và bao dung hơn. Sự tự tin ấy xuất phát từ ý thức rằng (trong gia đình này) họ chính là những người trưởng thành trong căn phòng, có khả năng đón nhận người khác mà không cần thỏa hiệp bất cứ điều gì thuộc về bản sắc của mình. Họ sẽ không trở nên “keo kiệt” với hồng ân và món quà của tình gia đình.

Bài học ở đây rất rõ: chúng ta, những Kitô hữu sống đạo cách nghiêm túc, có trách nhiệm với giáo lý đúng đắn, với bí tích, với luân lý và với việc tiếp nối sứ vụ rao giảng và cử hành Bí Tích Thánh Thể, chúng ta không được “keo kiệt” với ân sủng của gia đình Thiên Chúa.

Giống như Chúa Giêsu – Đấng đón nhận tất cả mọi người trước khi yêu cầu sự hoán cải hay cam kết – chúng ta phải rộng mở trong đón tiếp và rộng lượng trong vòng tay. Bao gồm, không loại trừ, phải là cách tiếp cận đầu tiên của chúng ta. Giống như Chúa Giêsu, chúng ta không nên sợ điều xem ra “không tinh tuyền”, và đôi khi còn phải chấp nhận gây “chướng” cho người khác vì những người mà ta ngồi cùng bàn. Đừng keo kiệt khi chia sẻ gia đình của Thiên Chúa, nhất là khi chúng ta đang phục vụ một Thiên Chúa quảng đại – Đấng chẳng bao giờ bị đe dọa bởi bất cứ điều gì!